COPD là gì và vì sao nó quan trọng?
COPD (Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) là một bệnh lý về đường hô hấp tiến triển, được đặc trưng bởi tình trạng viêm mãn tính và hạn chế luồng khí trong phổi.
Nguyên nhân chính là do hút thuốc lá – tác nhân dẫn đến 85-90% các trường hợp mắc bệnh. Ngoài ra, yếu tố môi trường như khói bụi, ô nhiễm không khí, và đốt nhiên liệu sinh khối cũng góp phần lớn.
Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc COPD đang gia tăng, đặc biệt ở nhóm nam giới trên 40 tuổi với 7.1%, và ở nữ giới là 1.9% nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nhận biết và phòng ngừa bệnh từ sớm.
Nguyên nhân gây ra COPD là gì?
COPD chủ yếu gây ra bởi hút thuốc lá, ô nhiễm không khí và yếu tố di truyền, trong đó hút thuốc là nguyên nhân lớn nhất, chiếm tới 85-90% các trường hợp.
Khói thuốc, dù từ việc hút chủ động hay hít phải thụ động, gây viêm, phá hủy phế nang và suy giảm chức năng phổi.
Ngoài ra, ô nhiễm không khí từ khói than củi (liên quan đến 50% các ca tử vong vì COPD ở các nước đang phát triển), bụi công nghiệp (góp 15-20% trường hợp), và khí thải giao thông cũng là nguyên nhân đáng kể.
Bên cạnh đó, yếu tố di truyền, chẳng hạn như thiếu hụt Alpha-1 Antitrypsin, được ghi nhận ở 25-45% bệnh nhân COPD không hút thuốc, làm tăng nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt ở những người không hút thuốc.
Triệu chứng nhận biết COPD là gì?
COPD thường biểu hiện qua các triệu chứng như ho mãn tính, khó thở, khò khè, và tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Ban đầu, triệu chứng có thể nhẹ nhưng dễ bị bỏ qua, dẫn đến khó khăn trong việc chẩn đoán sớm.
Ho mãn tính là dấu hiệu thường gặp, kéo dài trên 8 tuần, kèm theo đờm, thường được gọi là "ho của người hút thuốc", xuất hiện ở 42,2% bệnh nhân giai đoạn nhẹ và lên đến 93,9% trong giai đoạn nặng.
Khó thở, ban đầu chỉ xảy ra khi vận động, sau đó trầm trọng dần, đến mức xảy ra ngay cả khi nghỉ ngơi, được ghi nhận ở 69,8% bệnh nhân giai đoạn trung bình và gần như tất cả (91,6%) bệnh nhân giai đoạn nặng.Cảm giác khò khè, tức ngực xuất hiện thường xuyên hơn khi bệnh tiến triển.
Ngoài ra, việc tăng sản xuất đờm cũng là dấu hiệu cần lưu ý, đặc biệt nếu kèm theo thay đổi màu sắc hoặc độ đặc của đờm hoặc xuất hiện các đợt nhiễm trùng đường hô hấp tái phát, vì đây là tín hiệu của giai đoạn bệnh nặng hơn.
Những người mắc COPD còn dễ bị mệt mỏi và suy giảm sức bền, điều này ảnh hưởng nặng nề đến khả năng hoạt động hàng ngày.
COPD có thể được điều trị như thế nào?
COPD là bệnh lý phổi mãn tính khiến người bệnh khó thở, tiến triển chậm nhưng có thể kiểm soát được. Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, các phương pháp điều trị đúng cách sẽ cải thiện triệu chứng và chất lượng sống.
- Dùng thuốc:
- Thuốc giãn phế quản: LABA và LAMA giúp giãn cơ đường thở, cải thiện hô hấp. Theo nghiên cứu SPIROMICS, khoảng 35,6% bệnh nhân COPD nhẹ (GOLD 1) đáp ứng với liệu pháp này (tăng FEV1 ≥200 mL và ≥12%), trong khi mức này tăng lên 39,7% ở COPD trung bình (GOLD 2). Đối với COPD nặng (GOLD 3), chỉ 11,3% bệnh nhân cải thiện FEV1 đáng kể, nhưng có thể thấy cải thiện ở thể tích phổi (FVC).
- Corticosteroid dạng hít (ICS): Giảm viêm đường thở, ngăn ngừa đợt cấp nhưng cần theo dõi tác dụng phụ như nhiễm nấm miệng.
- Liệu pháp kết hợp: Kết hợp LAMA, LABA, ICS giảm tần suất đợt cấp, đặc biệt ở bệnh nhân có triệu chứng nặng.
- Liệu pháp oxy:
- Được chỉ định cho bệnh nhân có mức oxy trong máu thấp, liệu pháp oxy liên tục giảm tỷ lệ tử vong xuống còn 52% so với điều trị oxy chỉ ban đêm (theo Hội đồng Y khoa Anh).
- Phục hồi chức năng phổi: Tập thể dục, dinh dưỡng và giáo dục cải thiện rõ rệt sức khỏe và khả năng vận động.
- Thay đổi lối sống: Ngừng hút thuốc và vận động phù hợp giúp làm chậm tiến triển bệnh.
Angelbiss Angel 5S
13,500,000 đ
ANGEL-5S là dòng máy tạo oxy 5 lít của hãng Angelbiss với nhiều chức năng an toàn và đảm bảo độ tinh khiết của oxy đầu ra trên 90%
Làm thế nào để sống khỏe hơn với COPD?
Sống khỏe hơn với bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cần kết hợp các bước thực tế trong việc tập luyện, ăn uống và quản lý căng thẳng:
- Tập luyện đúng cách: Tham gia chương trình phục hồi chức năng phổi giúp cải thiện sức bền và nâng cao sức khỏe tổng thể. Kỹ thuật thở như thở mím môi và thở cơ hoành có thể giảm khó thở, tăng hiệu quả hô hấp. Hãy tập luyện nhẹ nhàng, phù hợp với thể trạng như đi bộ, bơi lội để tăng sức bền.
- Chế độ ăn uống hợp lý: Duy trì chế độ ăn cân bằng, giàu trái cây, rau xanh và protein giúp tăng cường miễn dịch, giữ năng lượng. Đảm bảo cân nặng lý tưởng, tránh béo phì hay thiếu cân, và uống đủ nước để làm loãng dịch nhầy.
- Kiểm soát căng thẳng: Thư giãn bằng thiền, yoga, hoặc tham gia nhóm hỗ trợ sẽ giảm lo âu, nâng cao sức khỏe tinh thần. Theo dõi tâm lý thường xuyên, tìm kiếm hỗ trợ chuyên môn khi cần.
Thiết bị hỗ trợ hô hấp nào phù hợp với bệnh nhân COPD?
COPD là một bệnh phổi mạn tính đòi hỏi sự hỗ trợ hiệu quả từ các thiết bị hô hấp để cải thiện chất lượng sống. Các loại thiết bị phổ biến bao gồm:
- Ống hít (Inhalers): Đây là thiết bị căn bản, cung cấp thuốc giãn phế quản giúp thư giãn cơ đường thở và giảm viêm. Inhalers có nhiều loại:
- Ống hít định liều (MDIs): Phù hợp với cả thuốc duy trì và cấp cứu.
- Ống hít bột khô (DPIs): Yêu cầu hít sâu, thích hợp cho bệnh nhân có sức hô hấp tốt.
- Ống hít phun sương (SMIs): Tạo sương mịn dễ hấp thu, phù hợp với người lớn tuổi khó sử dụng thiết bị khác.
- Máy phun khí dung (Nebulizers): Chuyển thuốc dạng lỏng thành hơi để hít dễ dàng, đặc biệt hữu ích trong các cơn cấp của COPD.
- Máy tạo oxy (Oxygen Concentrators): Cung cấp oxy liên tục cho bệnh nhân suy hô hấp nặng, hỗ trợ hoạt động hằng ngày và tăng tính tự lập. Hai nghiên cứu ngẫu nhiên, đối chứng nổi bật (NOTT và MRC) đã chứng minh rằng liệu pháp oxy dài hạn (LTOT) có thể tăng gấp đôi thời gian sống trung bình của bệnh nhân COPD bị thiếu oxy nặng tại trạng thái nghỉ ngơi khi sử dụng oxy trung bình 18 giờ/ngày.
- Máy thở không xâm lấn (NIV): Bao gồm CPAP hoặc BiPAP, duy trì áp lực không khí giúp thông khí hiệu quả trong các đợt cấp. Một nghiên cứu cho thấy CPAP có thể làm giảm đáng kể áp lực phế nang cuối thì thở ra (PEEP) từ 2.18±0.98 xuống 1.37±0.55 cmH2O, cải thiện khả năng hoạt động của cơ hô hấp (RMS tăng, Ve/RMS cải thiện).
- Thiết bị làm sạch đường thở: Như áo rung ngực hoặc thiết bị áp lực thở ra dương, hỗ trợ loại bỏ đờm nhầy, giảm tắc nghẽn phế quản.
Resmed Airstart 10 Apab
29,500,000 đ
Máy thở Auto CPAP Airtart 10 APAB với thuật toán tự động phát hiện các sự kiện trong lúc ngủ: ngáy, ngưng thở hay giảm thở rồi tùy vào từng mức độ của các sự kiện mà máy sẽ tự điều chỉnh áp lực khí thổi vào đường hô hấp để ...
Mỗi thiết bị có đặc tính riêng, phù hợp với từng giai đoạn và triệu chứng của COPD. Bạn cần tham vấn bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn giải pháp tối ưu nhất cho mình.
COPD có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, nhưng bạn hoàn toàn có thể cải thiện sức khỏe nếu hiểu rõ và hành động đúng cách. Đừng chần chừ! Hãy truy cập S-med ngay hôm nay để nhận thêm thông tin hữu ích và các giải pháp chăm sóc sức khỏe tối ưu cho bạn và gia đình.
