Ngưng thở khi ngủ là một rối loạn nguy hiểm, xảy ra khi hơi thở bị gián đoạn nhiều lần trong đêm, mỗi lần kéo dài từ 10 giây đến hơn một phút. Điều này khiến chất lượng giấc ngủ bị suy giảm nghiêm trọng và lượng oxy trong máu giảm đột ngột - dẫn đến mệt mỏi, nhức đầu buổi sáng và tăng nguy cơ biến chứng như đột quỵ, tăng huyết áp, hoặc tiểu đường.
Không giống như ngáy đơn thuần, ngưng thở khi ngủ (đặc biệt là loại OSA - tắc nghẽn) gây nên bởi việc các cơ vùng cổ họng thư giãn quá mức, làm tắc đường thở. Người mắc thường có biểu hiện ngáy to, cảm giác nghẹt thở khi ngủ, hay buồn ngủ ban ngày. Trong khi đó, CSA - ngưng thở trung ương lại liên quan đến việc não không gửi tín hiệu đúng để duy trì nhịp thở.
Người trên 35 tuổi, béo phì hoặc có bệnh nền tim mạch là nhóm có nguy cơ cao, nhưng đáng lo là tại Việt Nam, hơn 80% người bệnh không biết mình mắc chứng này. Việc chẩn đoán cần thực hiện bằng đa ký giấc ngủ – một phương pháp chuyên sâu vẫn còn hạn chế ngoài các thành phố lớn.
Nếu bạn hay người thân thường xuyên ngáy to, mệt mỏi ban ngày hoặc bị gián đoạn giấc ngủ, đừng chủ quan. Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa ngáy và ngưng thở khi ngủ có thể là bước đầu để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Ngưng thở khi ngủ có thể gây đột quỵ và tăng huyết áp vì tình trạng thiếu oxy và rối loạn thần kinh tự chủ khiến tim mạch luôn trong trạng thái căng thẳng.
Mỗi lần đường thở bị tắc, cơ thể trải qua chu kỳ thiếu oxy – hồi phục liên tục, làm tổn thương mạch máu và kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim và nguy cơ đột quỵ cao hơn gấp 2–4 lần.
Tình trạng này cũng phá vỡ chức năng nội mô, khiến mạch máu cứng hơn và dễ hình thành cục máu đông – một nguyên nhân phổ biến của đột quỵ.
Người bị OSA còn có thể mắc cao huyết áp “kháng trị”, tức là dùng 3 loại thuốc vẫn không kiểm soát được huyết áp – dấu hiệu cảnh báo sớm cần theo dõi.
Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu ngủ ngáy to, ngưng thở lúc ngủ hoặc mệt mỏi ban ngày kéo dài, đừng xem thường – hãy chủ động kiểm tra sớm. Chỉ với một thiết bị theo dõi đơn giản tại nhà, bạn có thể giảm thiểu rủi ro đáng sợ nhất: đột quỵ trong khi ngủ.
Ngưng thở khi ngủ có nguy hiểm không? Câu trả lời là CÓ, đặc biệt khi các dấu hiệu cảnh báo bị bỏ qua. Dưới đây là các cách nhận biết rõ ràng nhất giúp bạn xác định nguy cơ sớm và bảo vệ sức khỏe người thân.
1. Ngáy to và kéo dài bất thường
Người mắc chứng OSA thường ngáy rất to, nghe rõ qua cả cửa đóng kín. Nếu ngáy đi kèm với hụt hơi, thở dồn dập, hoặc tiếng ngừng thở ngắn – đây là dấu hiệu cần chú ý đặc biệt.
Gợi ý: Ghi âm tiếng ngủ bằng điện thoại để dễ đối chiếu.
2. Quan sát cơn ngưng thở ban đêm
Khoảng thở ngừng trên 10 giây trong lúc ngủ là chỉ dấu nguy hiểm. Người ở cùng phòng có thể quan sát hiện tượng này đi kèm với tiếng nghẹn, hoảng hốt khi tỉnh giấc.
Dụng cụ hỗ trợ: Thiết bị ghi âm hoặc app đo tiếng thở ban đêm.
3. Mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày
Nếu người thân ngủ đủ nhưng vẫn uể oải, buồn ngủ liên tục, hay gục đầu trong lúc nghỉ trưa hoặc khi xem tivi, có thể là dấu hiệu OSA đang ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Đo lường bằng thang điểm: Dùng Epworth Sleepiness Scale (ESS) để xác định mức độ buồn ngủ.
4. Đau đầu buổi sáng, khô miệng sau khi ngủ dậy
Thức dậy với cảm giác nặng đầu, cổ họng khô rát, hoặc mắt cay xè là dấu hiệu thiếu oxy kéo dài khi ngủ. Những triệu chứng này thường bị bỏ qua nhưng lại là dấu hiệu điển hình của OSA.
5. Hay tỉnh giấc, đi vệ sinh nhiều vào ban đêm
Nhiều người lớn tuổi nghĩ việc thức dậy đi vệ sinh nhiều lần là bình thường. Tuy nhiên, đây cũng có thể là biểu hiện của rối loạn giấc ngủ, đặc biệt khi đi kèm mệt mỏi vào sáng hôm sau.
6. Giảm trí nhớ, dễ cáu gắt hoặc mất tập trung
OSA làm gián đoạn oxy lên não, dẫn đến suy giảm nhận thức, mất tập trung, hoặc dễ kích động bất thường, đặc biệt ở người già.
Khi nào nên đi khám?
Hãy đưa người thân đi kiểm tra y tế nếu có từ 2 dấu hiệu trở lên, đặc biệt nếu họ đã lớn tuổi, có tiền sử cao huyết áp, bệnh tim, đột quỵ.
Công cụ sàng lọc khuyến nghị:
Đừng để những biểu hiện nhỏ trở thành hậu quả lớn. Phát hiện sớm – can thiệp kịp thời chính là cách bảo vệ sự sống và chất lượng cuộc sống cho người thân yêu của bạn.
Ngay khi phát hiện dấu hiệu ngưng thở khi ngủ, việc đầu tiên bạn nên làm là tìm gặp bác sĩ chuyên khoa giấc ngủ hoặc tai mũi họng. Tại Việt Nam, các cơ sở như SleepFi, Calapharco, FV Hospital và Bệnh viện Việt Pháp đều có chuyên gia được đào tạo quốc tế sẵn sàng tư vấn và hướng dẫn xét nghiệm.
Kiểm tra giấc ngủ tại nhà bằng thiết bị chứng nhận như ResMed ApneaLink™ hoặc Nox T3S giúp bạn theo dõi nhịp thở, nồng độ oxy và chất lượng giấc ngủ – nhanh chóng, chính xác mà không cần nhập viện. S-Med hiện cung cấp dịch vụ giao nhận thiết bị toàn quốc, hỗ trợ chi tiết từ xa.
Tùy mức độ, bác sĩ sẽ thiết kế liệu trình điều trị cá nhân hóa gồm:
Thiết bị như ResMed và Nox đã được chứng nhận đảm bảo chất lượng và hỗ trợ kỹ thuật đúng chuẩn. Đừng chần chừ hỏi bác sĩ hoặc đặt lịch tư vấn miễn phí tại các đợt khám sàng lọc định kỳ.
Nếu từng cảm thấy lo sợ khi người thân ngưng thở giữa đêm, bạn không hề đơn độc – và cũng không cần tiếp tục sống trong lo lắng mơ hồ. Hiểu rõ mức độ nguy hiểm của ngưng thở khi ngủ là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe tim mạch và chất lượng sống lâu dài. Hãy bắt đầu từ việc lắng nghe dấu hiệu, tìm hiểu giải pháp, và đừng ngần ngại ứng dụng thiết bị hỗ trợ từ những thương hiệu uy tín như S-med. Chủ động hôm nay là bình an cho ngày mai. Tìm hiểu thêm tại s-med.vn.
