Máy thở không xâm lấn là một phương pháp hỗ trợ hô hấp mà không cần đặt ống nội khí quản, giúp bệnh nhân thở dễ dàng hơn bằng cách cung cấp luồng khí áp lực qua mặt nạ.
Phương pháp này phù hợp với những người mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), suy tim sung huyết, hội chứng béo phì giảm thông khí, hoặc những bệnh nhân suy hô hấp cấp nhưng chưa cần đặt nội khí quản. Hai chế độ phổ biến là CPAP (áp lực dương liên tục) và BiPAP (áp lực dương hai mức), giúp tăng thể tích phổi và giảm công thở.
So với máy thở xâm lấn, máy thở không xâm lấn giảm nguy cơ viêm phổi, không cần an thần, giúp bệnh nhân nói chuyện và ăn uống, đồng thời tiết kiệm chi phí và giảm thời gian nằm viện. Nếu bạn hoặc người thân có vấn đề về hô hấp, liệu đây có phải giải pháp phù hợp?
Máy thở không xâm lấn (NIV) là giải pháp quan trọng giúp cải thiện oxy hóa và giảm nguy cơ đặt nội khí quản ở bệnh nhân suy hô hấp.
Các nghiên cứu đã chứng minh rằng NIV giúp tăng thể tích phổi, tối ưu hóa trao đổi khí và giảm gánh nặng hô hấp, từ đó cải thiện đáng kể tình trạng suy hô hấp cấp. Đặc biệt, NIV giảm tỷ lệ phải đặt nội khí quản, giúp người bệnh tránh được các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi bệnh viện hoặc tổn thương do thở máy xâm lấn.
Tuy nhiên, hiệu quả của NIV phụ thuộc vào việc lựa chọn bệnh nhân phù hợp. Những yếu tố như tình trạng bệnh lý nền, loại mặt nạ (helmet hay mặt nạ tiêu chuẩn) và mức độ hợp tác của bệnh nhân có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Nếu NIV không được sử dụng, bệnh nhân có nguy cơ cao hơn phải đặt nội khí quản, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị.
Các nghiên cứu ngẫu nhiên có đối chứng (RCTs) và phân tích tổng hợp đã xác nhận vai trò quan trọng của NIV trong việc giảm tỷ lệ tử vong và thất bại cai máy. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, cần có đánh giá chặt chẽ và chiến lược sử dụng phù hợp theo từng đối tượng bệnh nhân.
Máy thở không xâm lấn là lựa chọn quan trọng đối với bệnh nhân mắc COPD nặng, có tần suất đợt cấp cao và những người vẫn bị tăng CO2 trong máu sau giai đoạn cấp tính.
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng máy thở không xâm lấn (NIV) giúp giảm số lần nhập viện, cải thiện tỷ lệ sống sót và giảm thời gian nằm viện so với thở máy xâm lấn. Đối tượng phù hợp bao gồm:
Tuy nhiên, không phải ai cũng đáp ứng tốt với NIV, đặc biệt là những trường hợp nhiễm toan nặng, viêm phổi bệnh viện, hoặc không hợp tác điều trị. Trong những trường hợp này, NIV có thể làm tăng tỷ lệ tử vong và kéo dài thời gian nằm viện.
Những người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) và hội chứng giảm thông khí do béo phì (OHS) là đối tượng chính cần sử dụng máy thở không xâm lấn (NIV). Cả NIV và CPAP đều giúp cải thiện trao đổi khí, giảm buồn ngủ ban ngày và nâng cao chất lượng cuộc sống, nhưng NIV có thể tối ưu hơn ở một số bệnh nhân có suy giảm chức năng hô hấp nghiêm trọng.
Về chi phí và tài nguyên, NIV đắt đỏ hơn CPAP, vì vậy CPAP thường được lựa chọn đầu tiên cho bệnh nhân OHS ổn định. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chuyển từ CPAP sang NIV có thể giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị tốt hơn và giảm các cơn ngưng thở.
Dù vậy, cần lưu ý rằng bằng chứng so sánh trực tiếp giữa hai phương pháp vẫn còn hạn chế và phụ thuộc nhiều vào từng bệnh nhân cụ thể.
Máy thở không xâm lấn (NIV) là phương pháp hỗ trợ hô hấp quan trọng cho bệnh nhân suy hô hấp do bệnh lý thần kinh cơ (NMD), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hoặc suy tim mạn tính. NIV được chỉ định khi bệnh nhân xuất hiện thiếu khí về đêm, khó thở vào ban ngày và suy giảm dung tích sống bắt buộc (FVC).
Giai đoạn tiến triển bệnh & chỉ định NIV
Tỷ lệ sống sót khi sử dụng NIV
So sánh NIV và các phương pháp khác
Chuyên gia khuyến nghị
Máy thở không xâm lấn là giải pháp hiệu quả trong điều trị suy hô hấp cấp, đặc biệt giúp tránh đặt nội khí quản ở bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và phù phổi cấp do tim.
Những người có nguy cơ cao cần đến máy thở không xâm lấn bao gồm:
Tuy nhiên, phương pháp này không hiệu quả trong mọi trường hợp. Những bệnh nhân suy hô hấp nặng do viêm phổi cộng đồng hoặc hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển (ARDS) có nguy cơ thất bại cao hơn. Ngoài ra, nếu tình trạng thiếu oxy nghiêm trọng hoặc bệnh nhân không thể bảo vệ đường thở, phải xem xét đặt nội khí quản ngay lập tức.
Máy thở không xâm lấn (NIV) được bác sĩ khuyến nghị khi bệnh nhân gặp tình trạng suy hô hấp với các dấu hiệu như khó thở nghiêm trọng, tăng CO2 trong máu (hypercapnia), hoặc thiếu oxy (hypoxemia). Theo hướng dẫn của ATS (American Thoracic Society) và ERS (European Respiratory Society), NIV đặc biệt hiệu quả trong đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), phù phổi cấp do tim, hoặc suy hô hấp sau phẫu thuật.
Đánh giá bệnh nhân trước khi áp dụng NIV:
Lựa chọn môi trường điều trị:
Nguy cơ khi trì hoãn NIV:
Lưu ý quan trọng: Nếu NIV không cải thiện tình trạng bệnh trong 24 giờ, bác sĩ có thể cân nhắc chuyển sang phương pháp hỗ trợ hô hấp xâm lấn (đặt nội khí quản). Theo dõi sát chỉ số hô hấp, điều chỉnh thông số máy phù hợp, và áp dụng phác đồ điều trị theo chuẩn quốc tế giúp tối ưu hóa hiệu quả NIV.
Những rủi ro và hạn chế của máy thở không xâm lấn có thể bao gồm kích ứng da, rò rỉ khí, và cảm giác khó chịu do đeo mặt nạ lâu dài.
Hạn chế so với máy thở xâm lấn: Máy thở không xâm lấn giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và rút ngắn thời gian nằm viện, nhưng không phù hợp với bệnh nhân suy hô hấp nặng hoặc không thể tự duy trì nhịp thở. Khi đó, máy thở xâm lấn trở thành lựa chọn bắt buộc dù đi kèm nguy cơ biến chứng cao hơn và thời gian nằm viện kéo dài.
Chọn đúng máy thở không xâm lấn giúp cải thiện chất lượng hô hấp và phù hợp với nhu cầu điều trị của bệnh nhân. Để đưa ra lựa chọn tốt nhất, hãy xem xét các yếu tố quan trọng:
| Thương hiệu | Đặc điểm nổi bật | Chi phí | Bảo hiểm chi trả |
|---|---|---|---|
| Philips Trilogy Evo | Chế độ thở thông minh (AVAPS-AE), pin dự phòng | Cao | Thường được bảo hiểm hỗ trợ |
| ResMed S9 VPAP ST-A | Công nghệ iVAPS, tối ưu áp lực theo nhu cầu | Cao | Thường được bảo hiểm hỗ trợ |
| Fisher & Paykel HC150 | Hệ thống tạo ẩm tiên tiến, tập trung vào sự thoải mái | Trung bình | Tùy theo chính sách bảo hiểm |
Sức khỏe hô hấp quan trọng hơn bao giờ hết! Đăng ký ngay tại S-med.vn để nhận tư vấn chuyên sâu từ chuyên gia về máy thở không xâm lấn.
