Không gì khiến người chăm sóc lo lắng hơn việc máy tạo oxy có thể ngưng hoạt động đúng lúc cần nhất. Với những ai đang phụ thuộc vào thiết bị này mỗi ngày, việc hiểu rõ cách kiểm tra và sử dụng đúng chuẩn y tế là yếu tố sống còn. Trong hơn 400 sự cố liên quan đến oxy tại Anh, lỗi sử dụng sai thiết bị là nguyên nhân chính – và có cả những cái chết thương tâm. Bài viết này sẽ giúp bạn kiểm tra máy tạo oxy tại nhà một cách đơn giản nhưng cực kỳ chuẩn xác, để giữ an toàn cho người thân và sự yên tâm cho chính bạn.
Để kiểm tra máy tạo oxy có hoạt động đúng chuẩn hay không, bạn cần quan sát âm thanh, đèn báo, luồng khí, và chỉ số hiển thị trên máy theo tiêu chuẩn y tế. Các tín hiệu như đèn xanh ổn định, âm thanh êm ái và luồng khí mạnh mẽ là dấu hiệu cho thấy máy đang hoạt động tốt.
Máy chuẩn y tế sẽ phát ra tiếng êm như tiếng quạt nhỏ (khoảng 30–60dB) và có đèn xanh sáng liên tục khi vận hành bình thường. Nếu nghe tiếng lạ như kêu to, rung, hoặc thấy đèn đỏ hay cam chớp nháy, đó có thể là cảnh báo về sự cố kỹ thuật hoặc nguy hiểm cần kiểm tra ngay.
Bạn có thể thực hiện “thử nghiệm bong bóng” bằng cách đặt ống dẫn oxy vào ly nước – nếu bong bóng lên đều, luồng khí ổn định. Ngoài ra, màn hình máy cần hiển thị độ tinh khiết oxy trên 90% và không báo lỗi. Những biểu hiện như luồng khí yếu, báo động kêu liên tục, hoặc bệnh nhân thấy khó thở đều là dấu hiệu thiết bị có thể đang gặp trục trặc.
Cuối cùng, hãy luôn kiểm tra định kỳ theo hướng dẫn kỹ thuật WHO và đảm bảo người chăm sóc cũng được hướng dẫn sử dụng đúng cách. Việc hiểu rõ các dấu hiệu này không chỉ giúp đảm bảo hiệu quả điều trị mà còn mang lại sự an tâm và an toàn cho cả người bệnh và gia đình.
Để kiểm tra máy tạo oxy tại nhà một cách an toàn và chuẩn y tế, hãy làm theo 9 bước dưới đây.
1. Vệ sinh tay sạch sẽ
Trước khi thao tác với thiết bị, hãy rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước để đảm bảo vệ sinh.
2. Kiểm tra nguồn điện và dây cáp
Đảm bảo máy được cắm vào ổ điện hoạt động tốt. Kiểm tra dây nguồn không bị rách, lỏng hoặc hư hại. Nếu máy không hoạt động, thử ổ khác hoặc kiểm tra CB điện trong nhà.
3. Kiểm tra bộ lọc
4. Ống dẫn oxy và ống thở
Kết nối đúng ống thở/cannula. Kiểm tra ống không bị xoắn, gấp khúc hoặc tắc nghẽn. Thay mới định kỳ theo chỉ định (thường mỗi tháng hoặc khi có dấu hiệu hỏng).
5. Bình tạo ẩm (nếu có)
Đổ đầy nước cất đến mức quy định (không dùng nước máy). Vệ sinh bình mỗi 3 ngày, lau khô kỹ phần nắp trong trước khi dùng lại.
6. Khởi động thử máy
Bật máy, để chạy vài phút. Lắng nghe tiếng quạt, tiếng máy và theo dõi tín hiệu khởi động hoặc cảnh báo bất thường.
7. Kiểm tra lưu lượng oxy
Đặt đúng mức lưu lượng bác sĩ kê đơn. Không tự thay đổi nếu không được hướng dẫn. Kiểm tra luồng oxy bằng cách đặt ống thở vào ly nước – nếu có bong bóng nổi lên là máy hoạt động bình thường.
8. Theo dõi cảnh báo/lỗi
Quan sát đèn báo, âm thanh hoặc mã lỗi hiển thị trên màn hình. Nếu có cảnh báo (oxy thấp, nhiệt cao, mất điện...), hãy tra cứu sách hướng dẫn hoặc liên hệ nhà cung cấp.
9. Vệ sinh tổng thể và vị trí đặt máy
Lau sạch bề mặt máy bằng khăn ẩm và xà phòng nhẹ. Đặt máy nơi thông thoáng, cách tường ít nhất 15–30cm. Tránh để máy trong góc hẹp hoặc gần rèm cửa.
Lưu ý khi cần gọi chuyên gia y tế:
Nếu máy không ra oxy, liên tục báo lỗi, có tiếng lạ, nóng bất thường hoặc người dùng có dấu hiệu mệt hơn, hãy gọi bác sĩ/người cung cấp ngay. Đặc biệt không tự điều chỉnh lưu lượng nếu không có chỉ định.
Một số dấu hiệu thường gặp cho thấy máy tạo oxy tại nhà có thể gặp sự cố gồm: không khởi động, không khí yếu hoặc không có, đèn cảnh báo đỏ/vàng, âm thanh lạ, mùi khét, hoặc thiết bị quá nóng. Đây là những tình trạng nghiêm trọng cần được kiểm tra kỹ lưỡng ngay tại nhà.
Nếu máy không khởi động, hãy kiểm tra nguồn điện, dây cắm, cầu dao và pin (với máy di động).
Với tình trạng không khí yếu, bạn nên kiểm tra ống dẫn, làm sạch bộ lọc và đảm bảo máy được đặt đúng lưu lượng. Khi có đèn cảnh báo đỏ hoặc tiếng bíp, tham khảo sách hướng dẫn để tra mã lỗi, đợi máy khởi động ổn định, vệ sinh và thử khởi động lại.
Trường hợp có mùi khét hoặc khói, phải lập tức tắt máy, rút điện và tránh xa, liên hệ chuyên gia ngay lập tức – đây là dấu hiệu của nguy cơ cháy nổ. Nếu âm thanh lạ hoặc máy rung, hãy ngắt máy, kiểm tra linh kiện lỏng lẻo và vệ sinh. Khi thiết bị quá nóng, hãy di chuyển đến nơi thông thoáng và để nguội.
Nếu sau khi làm các bước trên mà vấn đề vẫn tồn tại, tuyệt đối không sử dụng tiếp – hãy gọi kỹ thuật viên. Nhiều trường hợp thực tế đã ghi nhận thiết bị bốc khói, tan chảy hoặc lỗi cảm biến oxy, dẫn tới triệu chứng nghiêm trọng ở người dùng.
Để đảm bảo an toàn, vệ sinh máy hàng tuần, kiểm tra ống dẫn và bộ lọc định kỳ. Luôn sẵn sàng bình oxy dự phòng và ghi nhớ: mỗi dấu hiệu bất thường đều là lời cảnh báo sức khỏe quan trọng.
Máy tạo oxy đạt chuẩn y tế phải có nhãn chứng nhận rõ ràng như FDA (Mỹ), CE (châu Âu) hoặc ISO 80601-2-69, và đi kèm tài liệu hướng dẫn đầy đủ, thông tin nhà sản xuất, cùng cấu tạo chắc chắn.
Hàng giả thường thiếu nhãn chuẩn hoặc dùng nhãn giả, có bao bì sơ sài, vật liệu kém chất lượng và không đảm bảo nồng độ oxy ổn định. Dễ nhận biết hơn nữa là mức giá bất thường (quá rẻ), thiếu giấy tờ chứng minh nguồn gốc, và người bán không thể cung cấp thông tin đăng ký y tế hợp lệ.
Người dùng nên mua từ đơn vị được chứng nhận, kiểm tra mã số CE/FDA/ISO trên thiết bị và tài liệu, đối chiếu kỹ thông tin nhà sản xuất. Trường hợp nghi ngờ, hãy tư vấn chuyên gia hô hấp trước khi mua để đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Bạn nên thay thế máy tạo oxy hoặc liên hệ dịch vụ kỹ thuật khi có cảnh báo giảm độ tinh khiết oxy, máy thường xuyên báo lỗi, hoặc hiệu suất oxy đầu ra giảm dưới 90%. Ngoài ra, tuổi thọ vượt quá 5 năm hoặc máy thường xuyên trục trặc cũng là dấu hiệu cần lưu ý.
Cảnh báo từ thiết bị không nên bỏ qua
Nếu đèn báo màu cam hoặc vàng xuất hiện, điều này có thể cho thấy độ tinh khiết oxy đã giảm xuống dưới mức an toàn. Nguyên nhân thường do bộ lọc bị tắc, lõi lọc khí xuống cấp, hoặc máy nén hoạt động kém. Máy quá nóng hoặc có tiếng ồn lớn bất thường (rít, lạch cạch) cũng là cảnh báo rõ ràng cần kiểm tra kỹ thuật.
Dấu hiệu từ người dùng và kết quả đo
Khi người dùng cảm thấy khó thở tăng dần, chóng mặt hoặc có triệu chứng suy giảm oxy như mệt mỏi, đó có thể là do máy không còn đủ khả năng cung cấp lượng oxy theo chỉ định. Kết quả từ máy phân tích oxy (oxygen analyzer) dưới 90% trong thời gian dài là lý do cần sửa chữa ngay.
Thiết bị đã cũ hoặc thường xuyên hỏng vặt?
Tuổi thọ của máy tạo oxy tại nhà thường là 5–10 năm. Tuy nhiên, theo hướng dẫn của CMS (Mỹ), nên đánh giá thay thế sau 5 năm sử dụng. Nếu máy phải sửa chữa nhiều lần, đặc biệt với chi phí gần bằng hoặc vượt quá giá trị của máy mới, thì nên cân nhắc thay thế.
Khi nào nên gọi dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật?
Lợi ích của bảo trì định kỳ từ chuyên gia
Dịch vụ kiểm tra định kỳ không chỉ giúp máy vận hành ổn định, mà còn phòng ngừa các lỗi nghiêm trọng. Các kỹ thuật viên được cấp chứng chỉ có thể phát hiện lỗi điện, các bộ phận mòn hoặc nguy cơ mất an toàn trong phân phối oxy. Kiểm tra mỗi năm hoặc sau 5.000 giờ hoạt động là tiêu chuẩn kỹ thuật phổ biến.
Đừng chờ đến khi máy hỏng hoàn toàn mới xử lý
Ghi lại số giờ sử dụng, theo dõi tín hiệu cảnh báo và tình trạng sức khỏe của người dùng là cách chủ động để đảm bảo an toàn và kéo dài tuổi thọ máy. Sự yên tâm của bạn bắt đầu từ việc bảo trì định kỳ, kiểm tra đúng lúc và thay thế thiết bị khi cần thiết.
Dù bạn là người bệnh hay người chăm sóc, hiểu cách kiểm tra máy tạo oxy đúng cách không chỉ là kỹ năng – mà còn là hành động của tình thương và trách nhiệm. Đừng đợi đến lúc có sự cố mới thấy mình lúng túng. Chỉ vài phút kiểm tra mỗi ngày có thể mang lại sự an toàn suốt hành trình điều trị. Hãy để S-med đồng hành cùng bạn với các thiết bị và hướng dẫn đạt chuẩn y tế tại s-med.vn – nơi bạn có thể tin tưởng để chăm sóc hơi thở của người thân.
