Dấu hiệu phổi yếu sau COVID bao gồm ho kéo dài, khó thở, mệt mỏi và có thể kèm theo sẹo phổi – tất cả đều bắt nguồn từ tổn thương viêm và xơ hóa trong phổi.
Khi cơ thể chống lại virus, hệ miễn dịch phản ứng mạnh mẽ gây viêm – một phản ứng có thể để lại hậu quả kéo dài cho mô phổi.
Ở những người từng bị COVID nặng, tình trạng xơ phổi – hiện tượng mô phổi bị sẹo – có thể xuất hiện, làm giảm chức năng hô hấp. Khoảng 11% bệnh nhân từng nhập viện phát hiện có tổn thương dạng sẹo qua hình ảnh chẩn đoán.
Triệu chứng thường kéo dài bao gồm khó thở (dyspnea), mệt mỏi, hoặc ho dai dẳng, đôi khi nhiều tháng sau khỏi bệnh. Nguyên nhân sâu xa là do tình trạng viêm kéo dài hoặc rối loạn miễn dịch khiến quá trình hồi phục chậm và khó khăn hơn.
Nếu bạn từng bị COVID-19 và đang gặp các triệu chứng này, đừng chủ quan. Kiểm tra sớm và can thiệp đúng cách có thể ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm hơn.
Khó thở khi hoạt động nhẹ là một dấu hiệu phổi yếu sau COVID rất phổ biến và không nên xem nhẹ.
Nhiều nghiên cứu tại Bệnh viện Policlinico của Đại học Bari (Apulia, Italy) cho thấy 59.7% người hồi phục sau COVID-19 vẫn bị khó thở khi gắng sức nhẹ, dù chỉ đi bộ hoặc làm việc nhà. Tình trạng này không chỉ phổ biến sau bệnh nặng mà ngay cả người từng điều trị tại nhà cũng bị ảnh hưởng.
Chứng khó thở này thường liên quan đến suy giảm chức năng hô hấp, giới hạn vận động, và có thể kéo dài hàng tháng. 6MWT (bài đi bộ 6 phút) cho thấy bệnh nhân hậu COVID chỉ đạt khoảng 455m – thấp hơn mức bình thường, phản ánh thể lực và khả năng hô hấp giảm rõ rệt.
Với người Việt hậu COVID, cảm giác hụt hơi sau khi làm việc nhẹ có thể gây lo lắng, mệt mỏi, thậm chí làm giảm chất lượng cuộc sống. Nếu bạn thấy mình nhanh mệt hoặc phải dừng lại để thở sâu, đó có thể là lúc cần kiểm tra phổi – càng sớm càng tốt.
Ho dai dẳng không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu phổi yếu sau COVID, đặc biệt nếu kéo dài hơn 4 tuần sau khi khỏi bệnh.
Triệu chứng này thường xảy ra do viêm hậu virus, kích ứng thanh quản, hoặc hiện tượng quá mẫn đường thở – những ảnh hưởng phổ biến sau nhiễm SARS-CoV-2.
Không ít bệnh nhân từng mắc COVID cho biết cơn ho khô, đôi khi có đờm, kéo dài nhiều tháng, gây khó thở, mệt mỏi và giảm chất lượng cuộc sống nghiêm trọng.
Các yếu tố như nhỏ mũi sau, dịch đọng trong cổ họng hay viêm vùng hầu họng cũng có thể là tác nhân làm cơn ho trầm trọng thêm.
Nếu bạn từng nhiễm COVID và hiện đang bị ho kéo dài không rõ lý do, hãy xem đây là tín hiệu cần lắng nghe từ lá phổi của mình.
Ngực căng tức hoặc tức ngực là một trong những dấu hiệu phổi yếu sau COVID thường gặp và không nên xem nhẹ. Tình trạng này có thể xuất hiện dưới dạng đau âm ỉ, nhói như kim châm hoặc cảm giác đè nặng vùng ngực, kéo dài từ vài ngày đến hàng tháng.
Nhiều người hồi phục sau COVID-19 vẫn tiếp tục gặp khó chịu ở ngực, trong đó có đến 89% bệnh nhân hậu COVID mô tả có triệu chứng này. Nguyên nhân có thể do viêm màng phổi (pleuritic pain), căng cơ liên sườn do ho kéo dài, hoặc viêm tim sau virus. Những biểu hiện này thường tăng nặng khi hít sâu, cử động mạnh, và gây mệt mỏi trong sinh hoạt thường ngày.
Nếu bạn cảm thấy ngực nặng nề hay tức tức liên tục sau COVID, đừng chủ quan. Đây có thể là tín hiệu cho thấy phổi bạn vẫn đang chịu ảnh hưởng – và cần được kiểm tra chức năng hô hấp hoặc tim mạch. Lắng nghe cơ thể và tìm giải pháp sớm là cách chủ động bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Mệt mỏi mãn tính là một trong những dấu hiệu phổi yếu sau COVID mà bạn không nên bỏ qua.
Tình trạng này thường kéo dài hơn 4 tuần sau khi khỏi bệnh, gây ảnh hưởng lớn đến khả năng làm việc và sinh hoạt thường ngày.
Theo các nghiên cứu sử dụng thang điểm Fatigue Severity Scale (FSS), bệnh nhân hậu COVID thường có mức điểm trung bình từ 5.1 đến 5.9, phản ánh mức độ mệt mỏi nặng.
Một nghiên cứu khác sử dụng thang đo CQF-11 ghi nhận có đến 52% người bệnh vẫn mệt mỏi sau hơn 1 tháng, và con số này có thể cao tới 90% ở một số nhóm.
Quan trọng hơn, mức độ mệt mỏi này có mối liên hệ trực tiếp với suy giảm chất lượng sống, hạn chế vận động thể chất và gây khó khăn trong các hoạt động hàng ngày.
Nếu bạn thấy cơ thể thường xuyên rệu rã, uể oải, hoặc mệt không rõ nguyên nhân dù đã nghỉ ngơi đầy đủ—hãy nghiêm túc lắng nghe dấu hiệu này.
Thở khò khè hoặc ngừng thở khi ngủ là một dấu hiệu phổi yếu sau COVID mà bạn không nên xem nhẹ, vì nó liên quan trực tiếp đến hội chứng ngưng thở khi ngủ trung bình đến nặng (AHI ≥15), chiếm từ 38% đến 77% ở người từng nhiễm COVID nặng.
Chứng ngưng thở này khiến lượng oxy trong máu giảm vào ban đêm, dẫn đến buồn ngủ ban ngày, mệt mỏi mãn tính và suy giảm chất lượng sống. Một nghiên cứu ghi nhận chỉ số AHI trung bình là 20,34±13,70 lần/giờ, cho thấy mức độ rối loạn đáng báo động.
Ngoài ra, có tới 63,6% người sau COVID than phiền về giấc ngủ kém, thức giấc nhiều lần. Nếu bạn thấy mình thường thở khò khè, ngáy to hoặc ngưng thở khi ngủ, hãy mạnh dạn kiểm tra
Thở nhanh bất thường hoặc cảm giác hồi hộp không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu phổi yếu sau COVID, do rối loạn thần kinh tự chủ chứ không hẳn do tổn thương phổi hay tim. Dù kết quả kiểm tra phổi bình thường, nhiều người vẫn gặp khó khăn khi gắng sức hoặc lo âu kéo dài.
Các nghiên cứu cho thấy tình trạng thở dồn dập (tachypnea) và đánh trống ngực có thể xuất hiện ngay cả khi chỉ vận động nhẹ. Điều này là do hệ thần kinh tự chủ bị rối loạn – một biến chứng hậu COVID đang được ghi nhận ngày càng nhiều, đặc biệt là hội chứng POTS.
Nếu bạn thường xuyên thấy mệt, thở nhanh khi leo cầu thang hoặc tim đập dồn dập dù chỉ mới đứng lên, đừng bỏ qua những triệu chứng này. Hãy ghi nhận thời điểm, mức độ và tần suất để chia sẻ với chuyên gia y tế, từ đó nhận hỗ trợ kịp thời mà không cần phải vào viện ngay.
Khó ngủ do khó thở là một trong những dấu hiệu phổi yếu sau COVID phổ biến nhưng dễ bị bỏ qua. Tình trạng này xuất hiện khi người bệnh gặp khó khăn trong việc hít thở sâu, đặc biệt vào ban đêm, dẫn đến mất ngủ kéo dài.
Không chỉ đơn giản là mất ngủ, các nghiên cứu cho thấy chỉ số mất ngủ ISI sau COVID đạt mức trung bình 16,3 – mức độ mất ngủ vừa phải, ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Nhiều người còn gặp hiện tượng giảm oxy về đêm, khiến giấc ngủ không sâu, dễ thức giấc. Sự gián đoạn trong “kiến trúc giấc ngủ” cũng làm giảm khả năng hồi phục sau bệnh.
Giải pháp: Nếu bạn thường xuyên thức giấc vì khó thở, hãy theo dõi chỉ số oxy ban đêm và tìm tới thiết bị hỗ trợ hô hấp phù hợp. Đừng chần chừ vì giấc ngủ chất lượng chính là bước đầu phục hồi phổi.
Nếu bạn gặp khó thở liên tục, đau tức ngực kéo dài hoặc chỉ số SpO2 dưới 92%, hãy tìm đến cơ sở y tế ngay lập tức. Đây là những dấu hiệu phổi yếu sau COVID nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng nếu chậm xử lý.
Đặc biệt nguy hiểm khi các triệu chứng xuất hiện kết hợp, như khó thở đi kèm ho dai dẳng, hoặc đau ngực cùng thở hụt hơi. Những dấu hiệu này cảnh báo khả năng tổn thương phổi, viêm hoặc biến chứng tim mạch.
Không nên trì hoãn nếu các triệu chứng kéo dài hoặc nặng dần. Kiểm tra SpO2 tại nhà, và thực hiện các xét nghiệm như CT ngực, đo khí máu, hay đo chức năng phổi sẽ giúp đánh giá đúng tình trạng. Đừng chủ quan – sức khỏe phổi sau COVID cần được theo dõi sát để tránh biến chứng về lâu dài.
Bạn có thể kiểm tra chức năng phổi tại nhà bằng cách sử dụng các thiết bị y tế đơn giản như máy đo SpO₂, peak flow meter và nhật ký theo dõi triệu chứng. Đây là bước đầu tiên giúp bạn chủ động phát hiện các dấu hiệu phổi yếu sau Covid.
Ví dụ, máy đo nồng độ oxy máu (SpO₂) như Nonin Onyx Vantage 9590 giúp kiểm tra độ bão hòa oxy – chỉ số quan trọng nếu bạn bị hụt hơi hay mệt mỏi. Còn peak flow meter như Tenovi là thiết bị đơn giản để đo lưu lượng khí thở ra, hỗ trợ phát hiện suy giảm chức năng phổi.
Ghi lại triệu chứng hằng ngày (ho, khò khè, đau ngực...) và xác định các yếu tố kích hoạt (bụi, vận động) giúp bạn và chuyên gia dễ dàng theo dõi diễn tiến bệnh. Hãy ưu tiên kiểm tra hằng ngày, và tổng kết mỗi tuần để điều chỉnh kịp thời.
Lưu ý: Nếu xuất hiện khó thở bất thường hoặc ho dai dẳng, đừng chờ đợi—hãy kết nối với điều dưỡng tại nhà hoặc chuyên viên hô hấp để được hướng dẫn đúng cách.
Các thiết bị hỗ trợ phục hồi phổi sau COVID có thể mang lại hiệu quả rõ rệt khi được sử dụng đúng theo từng giai đoạn và triệu chứng.
Ba thiết bị phổ biến nhất hiện nay gồm: máy tạo oxy, máy khí dung (nebulizer) và thiết bị tập thở, đều đã được chứng minh lâm sàng hỗ trợ cải thiện chức năng hô hấp và chất lượng sống cho người bệnh hậu COVID.
Máy tạo oxy phù hợp cho người bị hụt hơi, khó thở hoặc giảm oxy máu. Thiết bị giúp tăng nồng độ oxy trong máu, cải thiện khả năng hô hấp mà không cần đến viện. Dùng tốt từ giai đoạn sớm đến hồi phục dài hạn, đặc biệt cho người cần oxy liệu pháp dài ngày.
Máy khí dung (nebulizer) giúp đưa thuốc trực tiếp vào phổi, hiệu quả với các triệu chứng hô hấp nặng hoặc phản ứng đường thở. Thường dùng từ giai đoạn giữa đến cuối hồi phục, đặc biệt khi người bệnh không dùng được bình xịt dạng hít. Cần đảm bảo an toàn phòng dịch vì máy tạo khí dung có thể phát tán virus.
Thiết bị tập thở như Airofit là lựa chọn không xâm lấn cho những ai còn cảm giác hụt hơi dai dẳng. Giúp tăng cường cơ hô hấp, nâng cao sức bền và cải thiện rõ rệt chất lượng cuộc sống ở giai đoạn hồi phục muộn. Có thể tập tại nhà, không cần giám sát y tế thường xuyên.
Nếu bạn (hoặc người thân) gặp các dấu hiệu phổi yếu sau COVID, hãy trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn dùng đúng thiết bị, đúng lúc – vì mỗi nhịp thở dễ dàng là một bước hồi phục bền vững.
Hàng triệu người đang bỏ lỡ “thời điểm vàng” để phục hồi sau COVID. Đừng để bạn là một trong số đó—hãy kiểm tra ngay các dấu hiệu cảnh báo với S-med tại s-med.vn trước khi quá muộn.
